Teoriden-Hayalden Teknolojiye,

Teknolojiden Döngüsel Ekonomi/Medeniyet Tasarımına: BASALİA

2019’dan beri Lineer temele dayalı Vahşi Küresel Kapitalizmin Dünyamızı Felaketin Eşiğine sürüklediğini ve şimdilerde gittikçe artan çok yönlü bir ivme ile sessiz-dipten başlayan KÜRESEL KUSURSUZ FIRTINA ( konuyla ilgili 9 Nisan 2025 makalemiz  https://necdetergun.org/tr/kuresel-kusursuz-firtina-ile-cokuyoruz/859/ )  ile de 2030’larda( ki 2028 de çöküş eğilimi hissedilmeye başlanacak) sistemin çökeceğini (Global Collapse) söylüyoruz. Çünkü, karşılıksız ve sonsuz/spekülatif büyümeye dayalı bu lineer sistem, zaten matematiksel olarak sürdürülebilir değildir.

Son yıllarda artan bir farkındalıkla bir çok insan/şirket/kurum vs hızla çökmekte olan bu lineer ekonomi anlayışına karşı “ çıkış arıyor ” ve bilinçli-bilinçsiz bir şekilde “ Döngüsel Ekonomi ” ye yöneliyor.

Lakin, “teknoloji medeniyet yapar” gerçeği ile kimse bugüne kadar Döngüsel Ekonomi ile ilgili ortaya “  felsefe – bilim-teknoloji/mühendislik – iktisadi-idari-hukuki (medeniyet tasarımı)” kapsamlı ve tutarlı bir medeniyet tasarımı planı/vizyonu/stratejisi koyamadı.

Çünkü, bugüne kadar Basalia gibi bütünü kapsayan gerçek bir döngüsel teknoloji yoktu. Şükür ki artık Basalia var  ve 7Cbasalia olarak yıllar içerisinde Basalia teknolojisine ve evrensel yasalara göre yaptığımız “şuurlu bir medeniyet dizaynı ” var.

….Önce geçmişten bugüne 7Cbasalia ‘nın Döngüsel Ekonomi Tasarımına kadar Döngüsel Ekonomi Literatürünün nasıl geliştiğini/evrimleştiğine bakalım.

İlk Yeşil-Döngüsel Fikirlerin Doğuşu: 3R – Endüstriyel Ekoloji – Döngüsel Ekonomi

• 1970’lerde “ azalt–yeniden kullan–geri dönüştür ” (3R) denilen ilk endüstriyel ekoloji yaklaşımları, yeşil-ekoloji-döngüsel ekonomi kapsamında “ atığı girdi yapan” ilk zihinsel sıçramayı başlattı .
• 1990’larda ise artık özellikle ABD’de Al-Gore’un insiyatifi ile  iklim/döngüsellik ana akım politikaya girdi. Al Gore, ilk kez çevreyi ekonomi-politik gündemin merkezine taşıyan kişiydi (dünya ilk kez karbon fiyatlama, yenilenebilir dönüşümü, enerji verimliliği vb. başlıklar politika diline yerleşti). Bu yaklaşım 2010’larda ABD’nin bir türlü kapsamlı ve bütünsel olarak hayata geçiremediği NEW GREEN DEAL’in de alt yapısını oluşturmuştu.
• 1995’te ise dünyanın dört bir yanından hükümet temsilcileri, çok taraflı anlaşmaların müzakere edilmesi çalışmalarını ilerletmek ve iklim değişikliğinin önemli zorluklarıyla mücadelede ileriye dönük bir yol sağlamak amacıyla ilk kez UNFCCC Taraflar Konferansı’nda (COP) bir araya geliyor ve bugüne kadar 29.cu yapılıyor.
• 2010’larda ise Ellen MacArthur Foundation (EMF), iş dünyası için döngüselliği üç ilkeye indirgedi: “ atığı tasarımla yok et, malzemeyi kullanımda tut, doğal sistemleri onar ” yaklaşımı ile döngüselliği ilk kez iş dünyasına taşıdı. Ellen MacArthur Foundation, döngüsel ekonomi fikrini teoriden çıkarıp iş dünyası ve politika diliyle yeniden tanımlayan en büyük küresel platformlardan biriydi.

          Özetle; “ (i) atıkları tasarımla ortadan kaldırmak, (ii) malzemeleri kullanımda tutmak, (iii) doğal sistemleri onarmak, ilkeleri üzerine kurulu bir dönüşüm vizyonu sunuyor. Aslında bugün AB Yeşil Mutabakatı dahil birçok politika önce ABD’nin New Grean Deal sonra da bu EMF yaklaşımın etkisiyle şekillendi. Ancak EMF, daha çok kurumsal sürdürülebilirlik düzeyinde kalıyor; derin uygarlık değişimi için yeterince radikal değildir.

• Aynı dönemlerde Kate Raworth – Doughnut Economics, sosyal taban ile ekolojik tavan arasında “güvenli ve adil alan”ı tanımladı; Amsterdam/Kopenhag gibi kentler politika deneylerine başladı.
• 2019 sonrası da zaten herkesin bildiği AB Yeşil Mutabakatı (Green Deal) ile döngüsellik kurumsal ve yasal çerçeve kazandı (sınırda karbon düzenlemesi, döngüsel ürün pasaportları, taksonomi, vb.) ve ortaya büyük bir hedef ve perspektif koydu ama bu hedefi gerçekleştirecek teknolojileri geliştiremedikleri için iç boş kaldı.

İşte bu Boşluğu Dolduran Teknoloji: BASALİA

Bu boşluğu doldurma ile ilgili de hep söylediğim bir anektod var. “ AB hayal etti/projeyi ortaya koydu(Yeşil Mutabakat) ama ne yazık içini dolduramadı/ halen içi boş ; lakin AB’nin hayal ettiğini biz uzun yılların mücadelesi ile onlardan önce gerçekleştirdik/somutlaştırdık ve ilk kez 500 yıl sonra da Türkler başta Avrupa olmak üzere döngüsel ekonomide tüm dünyanın önüne geçebilir ve adil-vicdanlı yeni bir medeniyetin kural koyucu ülkesi olabilir”.

Özellikle ortaya koyduğumuz ve Belediyelerle kamu-özel işbirliğinde hayata geçirmeyi planladığımız “ Basalia ile Sıfır Atık & Sıfır Emisyona dayalı Yeşil ve Döngüsel Şehir Modeli ”, sadece iklim değişikliğiyle mücadele için bir şehri/yaşamı topyekun adapte etmiyor, ayni zamanda şehri ikincil karbon yutak alanlarına dönüştürüyoruz. Basalia ile Yeşil-Döngüsel Şehir Modelimiz aynı zamanda “ katılımcı-paylaşımcı-yerinden yönetime dayalı yeni bir demokrasiye dayalı da gerçek bir çevre ve kalkınma projesidir. ”

Aşağıda, Basalia ile bir şehirde/ülkede entegre-bütüncül-tamamlayıcı olarak (i) Döngüsel Atık Yönetimi, (ii) Döngüsel Biyo-Tarım ve (iii) Döngüsel Yeni Nesil Malzeme Üretimleri temelinde oluşturabileceğimiz gerçek döngüsel bir ekonomi ile neler yapabileceğimizi özet olarak ortaya koyalım…

• Şehrin tüm organik ve inorganik katı atıklarını ileri dönüşümle yüksek katma değerli çıktılara dönüştürüyoruz. Yani, vahşi depolama ve bertaraf sorununu ortadan kaldırıyoruz.
• Şehrin tüm atık su sorununu çözüyoruz, kentsel ve endüstriyel atıkları temiz suya dönüştürüyoruz(döngüsel saf su).
• Atık su sorunu ile birlikte emisyon sorununu da çözüyoruz, karbon ve zararlı gazları yakalayarak ikincil karbon yutaklarına dönüştürüyoruz.
• Şehrin topraklarını ıslah ederek şehirde Döngüsel Biyo-Tarım yapıyoruz ve bu şekilde kirlenmiş toprakları iyileştiriyor, temiz-verimli-tarımsal üretimi sürdürülebilir kılıyoruz.

• Fonksiyonel Gıda(bitki madenciliği) sektöründe enzim mühendisliğiyle besin değeri yüksek, sağlığı destekleyen yeni nesil gıdalar üretebiliriz.
• Katı atıklardan hdirojence zengin gaz elde ediyoruz ve istenildiğinde atıktan karbon negatif döngüsel temiz hidrojen eldesi yapılabiliriz.
• Katı atıktan biyo-yakıtlar ve türevlerini elde ediyoruz.
• Atıklardan karbon negatif ve malzemeden beklenen çok yönlü üst düzey performans (yanmazlık, sağlamlık,esneklik, su-ışık-ısı geçirmez, yalıtım,izolasyon vs gibi ) ortaya koyan Yeni Nesil Malzemeler(Endüstri 5) üretebiliyoruz. Basalia ile malzemede biliminde-üretiminde devrim yapabiliriz.
• Şehri , İkincil Karbon Yutak Alanlarına dönüştürebiliriz. Yeni Nesil malzemelerimizle yapacağımız yollar, binalar, şehir altyapıları ve topraklar karbonu kalıcı olarak hapsediyor ve bu şekilde ikincil karbon yutak alanlarına dönüşüyor(kısmi orman-okyanus etkisi)

Son tahlilde;  Basalia , 1970’lerden beri teorik olarak ortaya konulmaya başlanan yeşil-ekolojik-döngüsel ekonominin bugün itibarı ile hem teknolojik, hem de ekonomi/toplumsal dizayn açısından ete-kemiğe büründürülmüş en ileri gerçek ve tek teknolojidir.

Zaten yakın zamanda da, uzun yılların mücadelesi sonunda dünyanın tek ve gerçek mikroorganizmalara(enzimlere) dayalı sıfır atık-sıfır emisyona dayalı DÖNGÜSEL TEKNOLOJİ PATENTİ’ni de Basalia keşfinin sahibi bilim insanı Ahmet Başal adına aldık.

Basalia, dünyada ilk kez döngüselliği soyut ilkelerden mühendislik ve iş modeli düzlemine indiren bir iklim teknolojileri platformudur. Bugüne kadar dünyada yeşil-döngüsel ekonomi ile ilgili ortaya konulan bir çok hayali/vizyonu,  bizler /7Cbasalia olarak bugün itibarı ile “ uygulanabilir, teknolojik ve toplumsal bir modele dönüştürdük ”.

Artık, çok daha güçlendirilmiş bir “ bilimsel-teknolojik-iktisadi-idari alt yapı ” ile teoriyi hakikate, vizyonumuzu/stratejimizi/kurgumuzu da  yeni bir uygarlığa dönüştürmeye hazırız.